گیاه بونسای یکی از پر طرفدار ترن گیاهان در بین علاقمندان به گل و گیاه است که بستگی به نوع گیاه، سن و نحوه شکل دهی که دارد از ۱۵ هزار تومان تا میلیون ها تومان قیمت گذاری می شود. در این مقاله به نحوه تعویض گلدان درخت بونسای و نکاتی که باید برای این کار رعایت شود می پردازیم.
بهترین زمان برای تعویض گلدان و خاک بونسای ها قبل از شروع فصل رشد می باشد. زمان مناسب تعویض گلدان برای اکثر گونه های بونسای اواخر زمستان و اوایل بهار است. برای خاک گلدان این درخت می توان از انواع ترکیباتی که برای خاک وجود دارد استفاده کرد. به طور معمول از خاک معمولی همراه کوکوپیت و پیت ماس برای این درخت استفاده می شود
در این درخت از سر گرفتن فعالیت توسط ریشه‌های هرس شده است. باید به مدت‌زمانی که ریشه‌های هرس شده در معرض دمای کم محیط قرار می‌گیرند نیز توجه کرد. اگر در طی فصل زمستان و دوره استراحت گیاه دمای محیط نگهداری نیز سرد باشد، ریشه‌ها تا زمانی که گیاه رشد مجدد خود را در بهار شروع نکند خود را ترمیم نمی‌کنند. بنابراین اگر که در ابتدای فصل زمستان گلدان بونسای عوض شود، به دلیل عدم رشد و فعالیت گیاه، ریشه‌ها نیز ترمیم خود را شروع نمی‌کنند و به مدت چند ماه در محیطی مرطوب غیرفعال باقی می‌مانند و این مسئله خطر مشکل پوسیدگی ریشه و دیگر عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است که تعویض گلدان را زمانی انجام دهیم که گیاه فعالیت چندانی نداشته باشد اما نزدیک به زمان شروع فعالیت و رشد گیاه در نظر گرفته شود تا فاصله بین هرس ریشه و شروع رشد و ترمیم ریشه‌ها کاهش یابد.
هرچند وقت یکبار باید گلدان بونسای را تعویض کرد؟
زمانی که ریشه‌های گیاه تمامی حجم گلدان را اشغال کرد زمان تعویض گلدان است. در این زمان ریشه‌های بسیار بلندی به شکل حلقوی محیط داخلی گلدان را پر می‌کنند. همچنین ریشه‌ها از منافذ انتهایی گلدان بیرون می‌آیند. اینکه چه مقدار از نظر زمانی طول می‌کشد تا گیاه به این مرحله برسد، در گیاهان مختلف با توجه به تفاوت در سرعت رشد آنان، فرق می‌کند. به عنوان مثال گیاهان با سرعت رشد بالا همانند انجیر و شربین زودتر به این مرحله می‌رسند.
از دیگر عوامل مؤثر در فرارسیدن زمان تعویض گلدان و نیاز به انجام عمل هرس ریشه، اندازه گلدان بونسای است گلدان هر مقدار کوچک‌تر باشد زودتر به تعویض گلدان نیاز می‌شود. میزان حجم توده ریشه‌های فعال عامل دیگر تعیین زمان تعویض گلدان است زیرا وجود ریشه‌های فعال منجر به تعویق زمان تعویض گلدان می‌شود. عامل دیگر تعیین کننده زمان تعویض گلدان بونسای سن درخت است.
مرتبط بخوانید : تعویض خاک گلدان
بونسای جوان و پر رشد شاید هر سال نیاز به تعویض گلدان داشته باشد در حالی که درختان بالغ به دلیل سرعت کم رشد شاید هر ۵ سال یکبار نیاز به تعویض گلدان پیدا کنند. در فصل بهار توده ریشه را برای مشخص شدن وضعیت آن بررسی کنید. برای این کار باید به آرامی و ملایمت کل گیاه را از گلدان بیرون آورد. اگر ریشه‌های درخت هنوز درون بستر کاشت قرار دارند دوباره گیاه را داخل گلدان قرار دهید اما اگر شاهد پیچش حلقوی ریشه‌ها در قسمت دیواره داخلی گلدان و بیرون زدن ریشه‌ها از منافذ کف گلدان بودید باید عمل تعویض گلدان را انجام دهید.
اشتباهات رایج در تعویض گلدان بونسای
۱- استفاده از گلدان قبلی
بونسای جوان سریعتر از بونسای بالغ رشد می‌کند بنابراین در زمان تعویض بونسای باید گلدانی بزرگتر برای آن در نظر گرفت. گلدان جدید باید تمیز و خشک باشد
۲- هرس بیش از اندازه
هرس در زمان تعویض گلدان لازم است اما مراقب باشید که این کار را بخصوص برای توده ریشه ای که در نزدیکی تنه قرار گرفته است انجام ندهید
۳- قطع تمامی ریشه های کوچک
قطع ریشه های کوچک و باقی گذاشتن ریشه های ضخیم به صلاح بونسای نیست. ریشه‌های قدیمی معمولا ضخیم نیز هستند که بهتر است هرس را از آنان شروع کرد. ریشه‌های کوچک را باقی بگدارید به مرور زمان آنان رشد کرده و ضخیم می‌شوند.
۴- برش نادرست و ناهموار
ظاهر خاک‌الود و قهوه‌ای رنگ ریشه‌های گیاه نباید منجر شود تا دقت لازم را در برش ریشه‌ها به خرج ندهید. برشهایی که باعث زخمی شدن پوسته ریشه‌ها شود احتمال پوسیدن آنان را در فصل رشد اتی افزایش می‌دهد.
۵- تغذیه بونسای بعد از تعویض گلدان
بونسای را بعد از تعویض گلدان کود ندهید. این کار موجب سوختن و آسیب رسیدن به ریشه های جوان و توسعه نیافته می شود. مدتی بعد از عمل تعویض گلدان صبر کنید و سپس با شروع شدن رشد و فعالیت گیاه به آن کود دهید.
۶- استفاده از وسایل آلوده
از تمیز بودن وسایل بخصوص قیچی مخصوص کوتاه کردن ریشه‌ها اطمینان حاصل کنید تا موجب گسترش عوامل بیماری زا نشوید.
۷- استفاده از مخلوط کاشت نامناسب
بسیار مهم است که بستر کاشت مناسب برای بونسای استفاده کنید. مخلوط نامناسب می‌تواند به بونسای آسیب برساند و مانع از رشد آن شود.
مراحل و نحوه تعویض گلدان درخت بونسای
۱٫ از داشتن تجهیزات لازم برای تعویض گلدان اطمینان حاصل نمایید؛ یک چنگک ریشه جمع کن، قیچی، سیم چین و یک چاپ استیک.
۲٫ معمولا گیاه های بن سای به گلدان خود با سیم وصل شده اند، در این صورت سیم را بچینید.
۳٫ با استفاده از ریشه جمع کن، با دقت و ظرافت گیاه را از گلدان خارج نمایید.
۴٫ در این مرحله می فهمیم که آیا گیاه نیاز به تعویض گلدان دارد یا خیر. اگر ریشه بن سای به داخل گلدان پیچیده باشد، باید گلدان را تعویض کنید.
۵٫ با استفاده از یک چاپ استیک، خاک قدیمی را بردارید، از کناره های به سمت پایین گیاه حرکت کنید. مراقب باشید به ریشه بن سای آسیب نرسانی. حین تعویض گلدان، حداقل نیمی از ریشه را دست نخورده بگذارید تا از قارچ میکوریزا که برای بقای گیاه ضروری است، حفاظت شود.
۶٫ با استفاده از قیچی، ریشه هایی که زیادی بلند شده اند را بچینید. نباید بیش از ۳۰% ریشه هرس شود.
۷٫ در این حالت می توانید از همان گلدان دوباره استفاده کنید. سوراخ های زهکشی گلدان را با توری ببندید.
۸٫ توری با استفاده از یک سیم مسی نگه داشته خواهد شد.
۹- همچنین از یک سیم دیگر برای ثابت نگه داشتن گیاه در گلدان استفاده می کنیم.
۱۰٫ یک لایه نازک خاک سنگین مثل لاو، سنگریزه یا آکاداما استفاده کنید. این لایه به عنوان لایه زهکشی عمل می کند.
۱۱٫ سپس یک لایه نازک خاک بن سای اضافه نمایید.
۱۲٫ گیاه را در گلدان خود قرار دهید. می توانید از سیمی که در ابتدای کار قرار داده بودید، برای ثابت نگه داشتن گیاه استفاده کنید.
۱۳٫ خاک بن سای را به اطراف گیاه اضافه کنید.
۱۴- با استفاده از چاپ استیک خاک را در اطراف ریشه پخش کنید و از پوشیده شدن تمام راه های نفوذ هوا به ریشه اطمینان حاصل نمایید.
۱۵٫ در انتها به گیاه کاملا آب دهید.
۱۶٫ این چهره ی یک بن سای دو هفته پس از تعویض گلدان است.
امیدواریم از این مقاله نهایت استفاده را کرده باشید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)