گیاهان آکواریومی انواع مختلفی دارند که زیبایی آکواریوم ها را چندین برابر می کنند. در این مقاله می خواهیم به معرفی چند گونه گیاه آکواریومی و نحوه نگهداری از آنها بپردازیم.
گیاهان آکواریومی از لحاظ تولید اکسیژن و جذب گاز کربنبک، جذب مواد محلول در آب و ایجاد محیطی زیبا برای نظاره کننده و محیطی آرام و طبیعی برای ماهیان موجود در آن حائز اهمیت هستند ، پس از این که گیاه مورد نظر خود را انتخاب کردید ، بایستی قبل از کاشت ، آن ها را در آکواریوم نسبت به ضد عفونی اقدام نمایید چون چنین گیاهانی اغلب حاوی تخم انگل ها یا حلزون های ناخواسته هستند. برای ضد عفونی یک چهارم دانه گندم پرمنگنات را در ۴٫۵ حل کرده و گیاهان را در آن فرو برده تا ضد عفونی گردد ، یا می توانید محلول ۱۵ میلی گرم در لیتر محلول پر منگنات تهیه کرده و به مدت ۱۰ تا ۱۵ گیاهان را در آن شناور کنید، پس از این عمل گیاهان را مدتی در آکواریوم قرنطینه نگهداری نمایید تا از سلامت آن ها کاملا مطمئن شوید.
انواع گیاهان آکواریوم :
۱- گیاهان رو آبی
این گیاهان در سطح آب شناورند، قابل کاشتن نیستن و روی سطح آب رشد میکنن و نیاز به نور شدید دارند و از ذرات معلق در آب تغذیه میکنند . این گیاهان مناسب برای تولید مثل ماهیهای زنده زا هستند و بچه ماهی ها در لای برگها و ریشه های نازک و کوچک آنها مخفی می شوند و محیط مناسبی برای زایمان ماهی های بالغ فراهم می کنند و از طرفی به علت قرار گرفتن در سطح وجذب مواد آلی سطح آب، سطح آب رو تمیز و پاک نگه میدارند.
۲- گیاهان میان آبی
گیاهانی هستند که ریشه آنها چندان عمیق نیست و بیشتر در لایه های میانی آب معلق هستند و تا سطح آب رشد می کنند . نیاز به مواد آلی مغذی برای تغذیه ندارند و این مواد را توسط ریشه از خود آب دریافت می کنند ونیاز به بستر مناسب ندارند.
۳- گیاهان زیر آبی
گیاهانی که ریشه اونها در خاک یا ماسه و بستر آکواریوم قرار دارد و جزو زیبا ترین و با دوام ترین گیاهان آکواریومی هستند. متاسفانه در ایران گیاهان آکواریومی تنوع چندانی ندارن و به چندنوع خاص محدود شدند . در ایران فقط چند نوع با دوام از این گیاهان به فروش می رسند. این گیاهان مثل گیاهان آپارتمانی دارای ریشه بوده و رشد خوبی دارند و زیبایی فوق العادی ای به محیط ماهی ها می بخشند . از مواد آلی موجود در بستر آکواریوم به عنوان کود و خاک تغذیه استفاده می کنند و با جذب این مواد باعث زلال شدن آب و بهینه سازی محیط آکواریوم می شوند .
شرایط مطلوب رشد گیاهان آکواریوم:
۱- خاک و ماسه مناسب گیاه
در آکواریوم های تزئینی خاک ریخته نمی شود ، چون بعد از مدتی خاک تبدیل به لجن شده و آلودگی ایجاد می کند. اگر آکواریوم فقط جهت کشت گیاه باشد ، خاک معمولی یا رس آمیخته با مواد گیاهی و روی آن را با یک طبقه شن می پوشانند که کمتر کدورت ایجاد می کند ، خاکی که استفاده می شود باید الک شده و عاری از مواد آلی باشد تا ایجاد لجن نکند ، اما آکواریوم هایی که به منظور نگهداری ماهی استفاده می شود به خاک احتیاج ندارند.
۲- نور مناسب گیاه
فاکتور هایی برای تامین نور مناسب گیاه، وجود دارد که در ادامه به انها خواهیم چرداخت.
۱) جنس نور:
بهترین جنس نور ، نور خورشید است چون دارای مقدار زیادی اشعه ماورای بنفش است ، اما چون در آکواریوم ها باعث رشد جلبک های میکروسکوپی و آبزی آب می شود مطلوب نیست و بایستی از نور مصنوعی استفاده کرد. بهترین نور مصنوعی جهت آکواریوم ها لامپ های نور سفید یا فلورسنت است.
۲) شدت نور:
باید به اندازه ای باشد که گیاهان بتوانند به خوبی رشد کنند ، اگر شدت نور تابیده زیاد باشد ، باعث پژمردگی گیاهان عالی و رشد سریع جلبک های میکروسکوپی و کدورت آب می گردد.
۳) جهت نور:
نور مصنوعی باید از سطح فوقانی مخزن بتابد تا هر برگی بتواند از آن استفاده کند. چون بعضی شیشه ها اشعه ماورای بنفش را جذب می کنند، باید لامپ ها را از بالا در زیر پوش و در فاصله چند سانتیمتری از سطح آب قرار دهید.
۴) مدت تابش نور :
محاسبه دقیق اینکه با استفاده از لامپ های فلورسنت چه مدتی باید لامپ ها روشن باشد امکان پذیر نیست اما آن چه مسلم است بایستی حداقل چند ساعت و مخصوصا بعد از غروب آفتاب لامپ ها را روشن کر ،. بر اساس تجربه، ایده آل ترین مدت تابش نور در آکواریوم بین ۸-۱۲ ساعت در روز است .
برای داشتن گیاهان آکواریومی به موارد زیر توجه کنید :
۱٫ گیاهی انتخاب کنید که با دمای آکواریوم سازگاری داشته باشد.
۲٫ با گونۀ ماهی ها سازگار داشته باشد.
۳٫ اکسیژن رسانی به گیاه کامل و صحیح باشد.
۴٫ قرار گیری صحیح ریشه در محل مناسب
طریقه کاشت بذر گیاهان آکواریومی :
کاشت بذر گیاهان آکواریومی کار سختی نیست با یکم دقت و کمی وقت می توانید گیاهان آکواریومی خوبی پرورش بدهید. زمان کاشت بذر آکواریوم فصل خاصی ندارد یعنی شما در هر زمان از سال میتواند درون منزلتان این بذرها را بکارید.
مقداری خاک کوکوپیت تهیه کرده و درون ظرف یکبار مصرف بریزید. خاک را خوب آب بدهید به طوری که کاملا خیس شود حالا کافیست بذرها را روی خاک بپاشید و مجددا به آرامی آب بدهید .
درب ظرف پلاستیکی را با نایلون فریزر کاملا ببندید تا رطوبت حفظ شود و حالا باید ظرف را در محلی با دمای بالای ۱۸ درجه بگذارید و تا جوانه زدن بذرها نایلون را بر ندارید. بعد از جوانه زدن هر روز بررسی کنید که سطح خاک خشک نشود و وقتی جوانه ها کمی بزرگ شدند می توانید آنها را به آکواریوم خود انتقال بدهید.
نحوه کاشت گیاه در اکواریوم :
پس از آماده شدن آکواریوم باید ماسه ها به بهترین وجه شسته شوند. ماسه شسته شده باید با شیب مورد نظر در داخل آکواریوم ریخته شود .اگر قرار است سنگ های تزیینی نیز در داخل آکواریوم قرار گیرند باید آنها را پس از ریختن ماسه ، در داخل آکواریوم جا گذاری کرد .
هنگام آب گیری آکواریوم به منظور جلوگیری از بهم خوردن شیب ماسه ها و جابجا شدن آنها ، بهتر است یک بشقاب روِی آنها قرار داده و مقداری آب داخل آن ریخت. در این موقع می توان اقدام به کاشتن گیاهان کرد و بهتر است ابتدا گیاهان بزرگتر کاشته شوند .
خاک بستر آکواریوم گیاهی :
بهترین کف پوش برای تهیه بستر کشت گیاهان آکواریومی مخلوط ماسه شسته شده با سنگ ریزه است. اگر ماسه به تنهایی به کار رود، باعث می شود که کم کم ماسه ها بر روی هم سفت شده و منافذ بین آنها بسته شود در نتیجه تهویه کم شد و ریشه با کمبود اکسیژن روبرو می شود.
وجود سنگ ریزه به همین منظور به کار می رود ولی باید توجه داشت که سنگریزه ها بزرگ و با زاویه های خشن نباشند چرا که باعث پارگی ریشه گیاه می شوند. از طرفی نباید تنها از شن برای تهیه بستر استفاده نمود زیرا بعد مدتی شنها بر روی هم انبار شده و محکم می شوند و اجازه رشد به ریشه را نمی دهند. از طرفی کاربرد خاک علی رغم مواد مغذی بیشتر آن نسبت به ماسه، توصیه نمی شود زیرا باعث گل آلوده شدن آکواریوم می شوند.
روش کاشت گیاهان آبزی :
برای کاشت گیاه آکواریومی ۲راه وجود دارد؛ اول اینکه می توان ظروفی کوچک مانند تشت یا گلدان را انتخاب کرده، از بستر مورد نظر آنها را پر کرده و بعد از کاشت گیاه داخل آن، آن را داخل آکواریوم قرار داد و یا کل کف آکواریوم را با بستر تهیه شده پوشاند و بعد گیاه را داخل آن قرار داد.
از آنجایی که گیاهان، عمق متفاوتی از ریشه ها را دارند پس بهتر است در این روش، عمق بستر یک طرف زیاد باشد و کم کم به طرف دیگر شیب شده و عمق آن کم شود بنابراین در زمان کاشت، گیاهانی که ریشه عمیق دارند، در قسمت عمیق بستر و گیاهانی که ریشه کوچک دارند در قسمت کم عمق کشت می شوند .
معرفی چند گونه گیاه آکواریومی
۱- گیاه نوبیاس نانا
گیاهی بسیار زیبـا و مقـاوم، بومی آفریقا (غرب آفریقا – کـامرون ) متعلـق بـه خـانواده Araceae میباشد. این گیاه به نور و دیاکسـیدکربن کمـی نیـاز داشـته و در محدوده نور کم – متوسط رشد مناسبی دارد. سرعت رشد این گیاه کند بوده ساقه های زیرین آن در بستر تانـک نبایـد پوشـیده شـوند . آنوبیاس نانا دارای سطح نگهداری آسان میباشد. دمای قابل تحمـل این گیـاه ۲۰-۳۰ درجـه سـانتی گـر اد و مناسـب جهـت نگهـداری ماهیان گرمسیری همچون: دیسکس و گورامی میباشد. از مزایـای ایـن گیـاه خـورده نشـدن آن توسـط ماهیـان گیاهخوار است.
۲- گیاه کریپتوکوریون بالانسا
این گیاه به طور طبیعی در مناطق گرمسیری آسیا و آفریقا زیست مـی نمایـد و بـه دلیـل شـکل بسیار زیبا، ماندگاری خوب، عدم علاقه ماهیها به خوردن آن (تلـخ مزه بودن برگها) علیرغم قیمت نسبتا بـالا، در بـازار ایـران بسـیار مورد توجه خریداران قرار گرفتـه اسـت . کریپتـون نور متوسـط نیـاز داشـته و در بسـتر شنی با دانه بندی در حدود ۴-۳ میلیمتر بهترین رشد را دارد.
۳- گیاه جاوا موس
جاوا موس از دسته گیاهان آکواریومی است که نگهداری آسانی دارد. این گیاه با نام های خزه جاوا، خزه کریسمس و خزه برزیلی نیز شناخته می شود. جاوا موس بومی قسمت های جنوبی آسیا است. بر خلاف اکثر گیاهان آکواریومی که در بستر خاک آکواریوم کاشته می شوند، این گیاه نیاز به کاشت ندارد و بر روی صخره ها و چوب های درون آکواریوم توسط نخ های مخصوص بسته شده و یا توسط چسب گیاه، چسبانده می شود.
توصیه می شود که این گیاه در مکان هایی از آکواریوم که جریان آب وجود داشته باشد قرار گیرد. در غیر این صورت ضایعات به سرعت اطراف و بینابین این گیاه را می پوشانند و موجب زرد و یا قهوه ای شدن آن و نهایتا از بین رفتن گیاه می گردند.
خزه کریسمس رشد آهسته ای دارد. نگهداری از این گیاه آسان است و با تامین نور مناسب آکواریوم گیاهی و بدون نیاز به سیستم Co2 درون آکواریوم رشد خواهد کرد و همواره جوانه های سبز رنگ و درخشان در لا به لای رشته های آن قابل مشاهده خواهد بود.
۴- علف مروارید
این گیاه کـه در برخـی منابع به آن اشک کودك نیز گفتـه مـی شـود، متعلـق بـه آمریکـای شمالی می باشد. علف مروارید به نـور متوسـط نیـاز داشـته و دارای سطح نگهداری متوسط است؛ به علاوه، ایـن گیـاه بـه CO2 چنـدان زیادی نیاز ندارد. دمای قابـل تحمـل گیـاه علـف مرواریـد ۱۹- ۲۸ درجه سـانتی گـراد می باشد.
۵- روتالا والچی
روتالا والچی با استفاده از کشت بافت درون ظرف سرپوشیده و مرطوب قابل تولید است. در صورت قرار دادن نور مناسب برگ های این گیاه قرمز رنگ خواهند شد. بهترین حالت چیدمان برای این گیاه قرار دادن تعداد زیادی شاخه به صورت گروهی و در کنار هم، در انتها و قسمت های میانی آکواریوم است. روتالا والچی گیاه مناسبی جهت آکواریوم های کوچک نیز می باشد. چرا که با افزایش ارتفاع شاخه ها، می توان آن ها را کوتاه کرد و در قسمت های دیگری کاشت. قرار دادن سیستم co2 در آکواریوم این گیاه موجب افزایش چنیدین برابری سرعت رشد می گردد. آب دارای پی هاش خنثی و یا اسیدی ملایم برای این گیاه مناسب است.
۶- نیلوفرآبی سفید
این گیاه به دلیل دارا بودن دانه هـایی با ارزش غذایی بالا و غنی از نشاسـته، روغـن و پـروتئین، خاصـیت دارویی داشته و ریشه و برگ آن نیز مورد تغذیه ماهیان و سایر حیوانات قرار میگیرد. این گیاه از جنبه زینتی بسیار مورد توجه بوده و بـه علـت داشـ تن غـدد روپوستی زیاد در نواحی برگ و ساقه مانند: تانن، فنول، پراکسـید و اسید گالیک میتواند بهعنوان فیلتر مناسبی برای محـیط هـای آبـی آلوده کاربرد فراوانی داشته باشد؛ زیرا این روش در مقایسه بـا سـایر روشهای بیولوژیکی مقرون به صرفه میباشد. این گیاه با استفاده از نور خورشید و انجام عمل فتوسنتز، بهعنوان منبع تولید انرژی و غذا نیازهای باکتریهای فعال در فرآیند تجزیه را مرتفع میسازد. گیـاه نیلوفرآبی صورتی و سفید، با رشد و نمو و انجام اعمـال متـابولیکی قـادر بـه جـذب مقادیر بالایی از فلزات سنگین بوده و که لجن حاصله از آنها پس از طی دوره جذب دارای درصد بالایی از عناصـر مـی باشـد.
۷- آنوبیاس مینی ما واریه گاتوس
آنوبیاس مینی ما واریه گاتوس هم در شرایط آکواریومی و هم در تراریوم رشد می کند، و مناسب برای مبتدیان آکواریوم دار می باشد. مینی ما واریه گاتوس دارای برگ های باریک بوده و گل های زیبایی خواهد داشت. کوددهی مناسب به رشد ایده آل گیاه کمک می کند، در غیر این صورت گیاه میانه ی آکواریومی با سرعت رشد کمی خواهد بود. این گیاه باید در سایه و یا زیر نور کم کاشته شود. برای تکثیر این نوع آنوبیاس، ریزوم را به دو و یا سه بخش تقسیم نمایید. آنوبیاس مینی ما را می توان به وسیله ی نخ ماهیگیری و یا نخ معمولی به صخره و چوب در آکواریوم متصل کرد.
۸- گیاه توری شکل یا ماداگاسکار توری شکل
این گیاه متعلـق به غـرب آفریقـا می باشد. این گیاه با سرعت رشد سریع، دارای سطح نگهداری بسیار سختی است. دمای قابل تحمـل ماداگاسـکار تـوری شـکل ۱۵-۳۰ درجه سانتی گراد است. این گیاه بسیار به پارامترهای فیزیک وشیمیایی آب از جمله: نیتریت و آمونیاك حساس بوده و نیاز به تعویض مکرر آب میباشد. لازم به ذکـر اسـت که ریشه این گیاه به بستر بسیار مقوی و مغذی نیاز دارد.
امیدواریم که از این مقاله نهایت استفاده را کرده باشید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)