گشنیز از گیاهان پرطرفداری است که با عطر و طعم دلنشینش توانسته در سبد غذایی اکثر خانواده ها قرار گیرد. گشنیز را هم به صورت خام و هم پخته، به عنوان دارو و هم در غذا و سالاد به شکل خشک و تازه میتوانید استفاده کنید (از گشنیز در کوکو و آش استفاده می شود. تخم آن را نیز تفت داده و پودر می کنند و به عنوان ادویه استفاده می کنند). احتمالا شما هم از آن دسته افراد خوش ذوقی هستید که میخواهید دست به کار شده و خودتان گیاه موردعلاقه تان را کشت و پرورش دهید و لذت کاشت سبزیجات در منزل را تجربه کنید. خبر خوب برای شما اینکه گشنیز از دسته سبزیجاتی است که با تهیه بذر آن به راحتی میتوانید در محیط آپارتمان و در گلدان اقدام به کاشت گشنیز و پرورش آن کنید و از خواص بینظیر گشنیز دست پرورده خودتان بهره‌مند شوید.
در این مقاله قصد داریم روش اصولی کاشت گشنیز (در باغچه و گلدان) را به صورت مرحله به مرحله به شما همراهان عزیز آموزش دهیم. پس با ما همراه باشید…
گیاه شناسی گشنیز
نام : گشنیز
نام لاتین : Coriandrum sativum ، Coriander
خانواده : جعفری ها Umbelliferae
بومی : شرق مدیترانه
مدت زمان جوانه زنی : ۷ روز
مدت زمان باردهی : ۶۰ روز
دوره زندگی: یک ساله
فصل کشت: بهار
آبیاری: زیاد
گشنیز گیاه علفی، بی برگ، به ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر و دارای ساقه راست شفاف و تقریبا شیاردار است. برگ های گشنیز شبیه جعفری، مرکب است و بریدگی های عمیقی دارد که از تعدادی لوب تشکیل شده است. تفاوت برگ گشنیز از جعفری در رنگ سبز تیره و بوی تندش است.
زمان مناسب کاشت گشنیز
زمان مناسب برای کاشت گشنیز به منطقه زندگی شما بستگی دارد. گشنیز در هوای سرد زنده نمی ماند و همچنین در گرمای شدید هم نمی تواند رشد کند. بنابراین بهترین زمان کاشت گشنیز در اواخر بهار است.زمان کاشت بذر گشنیز در مناطق سردسیر زمانی است که خبری از سرمای بهاره نباشد، و اگر در مناطق گرمسیر زندگی میکنید هر موقع از پاییز که هوا رو به خنکی است میتوانید اقدام به کشت کنید.
خاک مناسب برای کاشت گشنیز
مهمترین نکته در کاشت سبزی در منزل انتخاب خاک مناسب برای پرورش گیاه است. خاک مورد نیاز گشنیز مشابه جعفری است. اگر میخواهید گشنیز را در باغ یا باغچه کشت کنید، مقداری خاک برگ و ورمی کمپوست را با خاک مخلوط کنید و برای کشت در گلدان مخلوط کوکوپیت + پیت ماس + خاک باغچه ترکیب مناسبی است. خاکی که استفاده میکنید باید زهکشی مناسبی داشته باشد، PH مناسب برای خاک گشنیز ۶/۲ تا ۶/۸ است. پیشنهاد می‌شود به دلیل استفاده در محیط خانه، خاک استفاده شده، بهداشتی و عاری از حشره و تخم علف هرز باشد تا به راحتی سبزی سالم و ارگانیک مدنظرتان را در منزل پرورش دهید.
نور کافی برای کاشت و پرورش گشنیز
گیاه گشنیز بسیار نورپسند است و در تمامی مراحل رشدش نیازمند نور است. بنابراین یادتان باشد، حتما محلی رو که بیشترین نور به گیاه میرسد برای کاشت در باغچه، و برای کاشت در گلدان پشت پنجره نورگیر مثل پنجره جنوبی را انتخاب کنید.
دمای مناسب برای رشد گشنیز
گشنیز در دمای خیلی سرد و پایین و در دمای گرم و بالا رشد نمی کند. بهتر است گشنیز را در هوای خنک نگهداری کنید، سعی کنید دما بیشتر از ۲۳ درجه سانتی گراد نشود چون گیاه شروع به گلدهی میکند و به اصطلاح به دانه میرود. باید در هوای گرم، گلدان گشنیز را در محل سایه قرار دهید. دمای مطلوب برای پرورش گشنیز دمای ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است.
میزان و نحوه آبیاری گشنیز
گشنیز برای جوانه زدن به آب فراوانی نیاز دارد. تا زمان جوانه زدن گیاه، باید آبیاری هر روز و منظم انجام شود تا خاک رطوبت مورد نیاز را داشته باشد. تا زمان جوانه‌زنی بذرها بهتر است سطح گلدان را با نایلون شفاف بپوشانید تا گرما و رطوبت لازم برای جوانه‌زنی گیاه حفظ شود. بذر گشنیز در مدت ۵ تا ۱۰ روز جوانه خواهد زد، در این زمان پلاستیک را از سطح گلدان برداشته و گیاه را به مکانی با نور زیاد منتقل کنید.
روش صحیح کاشت گشنیز
بذرهای گشنیز به راحتی دچار کپک، سفیدک و بیماری های قارچی می شوند، و این بیماری ها میتوانند مانع از جوانه زنی شوند. اما اگر در زمان اقدام به کاشت گشنیز، مراحل زیر را به درستی انجام دهید، دیگر جای نگرانی نخواهد بود و میتوانید با خیالی آسوده منتظر جوانه زدن و رشد مطلوب گیاه خود باشید.
اولین مرحله تهیه بذر مناسب میباشد، البته این بذر را میتوانید از خود گیاه هم تهیه کنید. به این صورت که، زمانی که گیاه شما شروع به گلدهی کرد، اجازه دهید گلها تبدیل به دانه شوند سپس انتهای گلها را بریده و در محلی مناسب نگهداری کنید، حالا با تکان دادن گلهای رسیده دانه های گشنیز میریزند و قابل استفاده هستند ( در این صورت دانه ها را تا زمان کاشت در جای سرد و خنک نگهداری کنید). قبل از کاشت گشنیز، باید بذر آن را به مدت دو روز در آب ولرم بخیسانید تا پوست سخت آن شکسته شود. این کار قدرت جوانه‌زنی بذر را افزایش میدهد. بعد از دو روز بذرها را از آب خارج کرده و آنها را در یک صافی بریزید تا آب اضافی آنها گرفته و کاملا خشک شوند. بعد از خشک شدن کامل بذرهای گشنیز، آماده کاشت هستند.
کاشت گشنیز به دو روش صورت میگیرد:
کاشت گشنیز در باغچه
ابتدا زمینی را که میخواهید عملیات کشت بذر در آن انجام دهید، به عمق حداقل ۱۵ سانتی متر شخم بزنید و به خاک آن کود دامی (بهتر است کود دامی کهنه باشد) اضافه کنید و خاک و کود را به خوبی باهم ترکیب کنید. خاک را به خوبی خرد کرده و سپس سطح روی آن را صاف کنید. حالا بذرهایی را که از قبل آماده کرده اید روی زمین بپاشید. مراقب باشید بذرا خیلی نزدیک هم و فشرده پاشیده نشوند. بعد از پخش بذرها روی خاک با استفاده از کود حیوانی روی بذرها را بپوشانید و بهتر است ۱۰ روز اول با استفاده از آبپاش آن را آبیاری کنید تا بذرها جابجا نشوند. حدودا ۵ تا ۱۰ روز بعد بذرها شروع به سبز شدن میکنند.
کاشت گشنیز در گلدان
پس از تهیه بذر گشنیز، مانند مرحله قبل دانه ها را به مدت دو روز بخیسانید و سپس اجازه دهید دانه ها خشک شوند. بعد از آماده سازی بذر شما باید یک گلدان و خاک مناسب برای کاشت تهیه کنید. به منظور این کار، ابتدا یک گلدان با حداقل قطر دهانه ۱۵ سانتی متر تهیه کنید. (میتوانید به جای گلدان از هر چیزی مانند جعبه میوه هم استفاده کنید) و سپس آن را زهکشی کنید. چند قطعه سنگ یا شن در کف گلدان بریزید و سپس با ترکیبی از خاک باغچه + پیت ماس + پرلیت + کود حیوانی گلدان را پر کنید. حالا دانه ها را در عمق نیم سانتی متری خاک بپاشید و روی آنها را با استفاده از کود حیوانی یا ورمی کمپوست بپوشانید.
با استفاده از آب پاش سطح گلدان را خیس کنید برای رشد سریع میتونید روی گلدان را با استفاده از نایلون شفاف پلاستیکی بپوسانید ولی توجه کنید که هر روز به مدت ۱ الی ۲ ساعت نایلون را بردارید تا مشکلات قارچی برای گیاه شما به وجود نیاید. بعد از گذشت ۱ تا ۳ هفته دانه های گشنیز شروع به جوانه زنی میکنند. به خاطر داشته باشید گشنیز را باید در همان ابتدا در گلدان اصلی کاشت، و هرگز نباید دانه های گشنیز را نشا کرد.
برداشت گیاه گشنیز
شما گیاه گشنیز را میتوانید سه بار قبل از اینکه به گل برود، برداشت کنید. صبر کنید تا گشنیز به ارتفاع ۱۵ سانتی متر برسد سپس آن را برداشت کنید. تمامی قسمت های گشنیز خوراکی هستند، ساقه های گشنیز را از پایه بوته جدا کنید و میتوانید از همه قسمت های گیاه، برگ‌ها و ساقه ها استفاده کنید. زمانی که برگ های گشنیز را برداشت میکنید، این گیاه به مدت ۲ تا ۳ چرخه، به رشد خود ادامه خواهد داد.
اگر ساقه های گشنیز را در یک شیشه آب قرار دهید، تا چند روز تازه میمانند. همچنین هنگامی که گیاه گشنیز به گل رفت میتوانید با تکاندن گلها بذرهای آن را جمع‌آوری کنید و از خواص تخم گشنیز بهره‌مند شده و همینطور مقداری از آن را برای کشت‌های بعدی خود ذخیره کنید.
اگر علاقه مند به کاشت و پرورش انواع سبزیجات در منزل خود هستید، روکالبا مطالعه این مطالب را به شما پیشنهاد میکند:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)