ارکیده یکی از گل های جذاب و پر فروش در سراسر جهان به ویژه اروپا، آمریکا و همچنین آسیاست؛ از دلایل محبوبیت این گل میتوانیم به کم توقع بودن آن اشاره کنیم؛ ارکیده به سرعت با محیط جدید خو می گیرد. گلهای آن نیز برای مدت ۳ تا ۶ ماه بسته به شرایط، زیبا و درخشنده هستند. ما در این نوشته ابتدا به معرفی گل ارکیده خواهیم پرداخت و سپس سعی داریم بهترین و در عین حال ساده ترین روش کاشت و پرورش ارکیده را به شما علاقه مندان به نگهداری گیاهان، آموزش دهیم؛ اگر شماهم جزو همین دسته افراد خوش ذوق هستید، پیشنهاد می کنیم این مطلب را از دست ندهید…
گیاه شناسی ارکیده
ارکیده ها از خانواده ثعلب ها هستند و گونه های وحشی آن نیز در شمال ایران و مناطق گرم و مرطوب دیگر وجود دارند. برخی از گونه های این گل علاوه بر زیبایی برای مصارف غذایی و دارویی نیز کاربرد دارند. فصل گلدهی در گونه های مختلف ارکیده با هم متفاوت است؛ اما معمولا از دی ماه آغاز می شود؛ پس از گلدهی گیاه برای مدتی در حالت استراحت و بازسازی میماند تا دوباره به گل بنشیند. تخمین زده می شود که بیش از ۲۰ هزار گونه ارکیده وجود دارد؛ که تقریبا دو برابر تعداد گونه های پرندگان و ۴ برابر گونه های پستانداران است! گل ارکیده انواع مختلفی دارد که هر کدام بر اساس شکل شکوفه آن نامگذاری شده است؛ از گونه های معروف تجاری ارکیده میتوان به این دو مورد اشاره کرد:
- ارکیده فالانوپسیس phalaenopsis (ارکیدهی پروانهای یا ارکیده شاپرکی)
- ارکیده سیمبیدیوم cymbidium
ارکیده فالانوپسیس می تواند یک تا سه بار در طول سال گل بدهد؛ اندازه گل های آن بین قطر ۵ تا ۱۲ سانتی متر است. گل های ارکیده در رنگ های سفید، ارغوانی (بنفش) و ارغوانی رگه دار، صورتی و زرد و همینطور ترکیبی از سفید و صورتی و… موجود هستند.
کاشت و پرورش ارکیده در گلدان
یک واریته از گل ارکیده را انتخاب نمایید؛ توجه داشته باشید، برخی از واریته های گل ارکیده نسبت به سایر واریته ها آسان تر رشد می کنند؛ گونه های Cattleya, Phalaenopsis و Paphiopedilum در میان سایر گل های ارکیده آسان تر رشد می کنند و برای اکثر باغبانان تازه کار و پرورش دهندگان ارکیده توصیه می شود.
جنس Dendrobium شامل ۱۲۰۰ گونه می باشد و یکی از گونه های کلاسیک ارکیده است.
جنس های مختلف ارکیده رطوبت های ایده آل ، دمای رشد، برنامه های آبیاری و شرایط نور مختلفی دارند. از مکانی که گل ارکیده را تهیه می کنید حتما در مورد شرایط مورد نیاز گل سوال کنید تا شاهد بهترین رشد گیاهتان باشید.
خاک مناسب برای کاشت و پرورش ارکیده
خاک مخصوص برای گل ارکیده را تهیه کنید؛ برخی تولیدکنندگان تازه کار خاک موردنظر ارکیده نیز مانند دیگر گل هاست! و خاک گلدان را انتخاب می کنند؛ اما این تصور یک اشتباه بزرگ است. ریشه های ارکیده نسبت به سایر گل ها به هوای بیشتری نیاز دارد و خاک گلدان نمی تواند این هوا را برای ریشه ها فراهم کند؛ بنابراین باید از یک خاک سست تر و با منافذ بیشتر برای کاشت و نگهداری ارکیده استفاده کرد.
خاک ارکیده باید مخلوطی از خاک برگ، پیت و خاک معمولی باشد. همچنین در خاک این گیاه معمولا از سنگ های سبک معدنی مثل لیکا و پرلیتهای درشت یا پوکههای معدنی درشت استفاده می شود تا ریشه گیاه به این مواد معدنی چسبیده و رطوبت هوا را از آنها دریافت کند.
برای تهیه خاک مناسب گل ارکیده، از ترکیب چند ماده مختلف استفاده نمایید؛ دو خاک دانه های مختلف (یک خاک با دانه های ریز و یک خاک با دانه های متوسط) برای ارکیده مناسب است، که ریشه های کوچک ارکیده از رطوبت بیشتری لذت ببرند و بعد هر دو خاک را با هم مخلوط نمایید؛ ۴ قسمت تراشه های ریز درخت یا پوسته های نارگیل، ۱ قسمت پیت ماس و ۱ قسمت پرلیت.
انتخاب گلدان مناسب برای کاشت و پرورش ارکیده
ریشه های گل ارکیده بر عکس دیگر گیاه هان، نیاز به نور دارد؛ به همین دلیل لازم است برای ارکیده از گلدان های شفاف تر استفاده شود؛ گلدان هایی که از شبکه های سیمی به وجود آمده اند نیز برای گل ارکیده مناسب هستند، زیرا رفت و آمد هوا و نور در خاک گلدان، برای گل ارکیده بسیار مفید است؛ از گلدان های چوبی نیز می توانید استفاده کنید؛
توجه داشته باشید، گلدانی که انتخاب می کنید به اندازه کافی سوراخ زهکشی داشته باشد؛ برخی از گونه های ارکیده مثل cymbidiums به گلدان های بزرگی برای جای دادن ریشه های بلند خود نیاز دارند، انواع گلدان های زیر برای کاشت ارکیده پیشنهاد می شوند:
گلدان های خاص که شبکه ای از سیم های به هم پیوسته هستند
گلدان های پلاستیکی با رنگ روشن که نور خورشید بیشتر به ریشه برسد.
گلدان های چوبی که از چوب مقاوم نسبت به پوسیدگی ساخته شده اند؛ هر چوبی که در گلدان به کار می رود قبل از اضافه کردن خاک، با ورق خزه پوشانده می شود.
نور مناسب برای نگهداری ارکیده
گل ارکیده به اندازه کافی به نور خورشید نیاز دارد، اما ترجیح می دهد تا از نور به صورت غیر مستقیم بهره بگیرد؛ اکثر گونه های ارکیده نور غیر مستقیم را بیشتر دوست دارند. نور مستقیم ممکن است باعث سوزاندن گل ارکیده شود، این در حالی است که اگر گیاه به اندازه کافی نور دریافت نکند نیز، به گل نخواهد نشست. با توجه به برگ های ارکیده می توان فهمید که از نور کافی برخوردار بوده یا نه ؟
اگر برگ های ارکیده سبز روش باشد نشانگر این است که شرایط نوری برای گیاه مناسب است؛ اما برگ های سبز تیره نشان دهنده ی نور کم است و باید جای گلدان را تعویض کنید. برگ های زرد مایل به قهوه ای نیز نشان دهنده ی نور بیش از حد برای گیاه است.
گل ارکیده را در چه دمایی پرورش دهیم؟
همنطور که در ابتدا اشاره کردیم، ارکیده ها گیاهانی گرمسیر و بومی شرایط گرم و مرطوب هستند؛ بنابراین برای نگهداری در دمای آپارتمان ها گزینه مناسبی هستند؛ دمای مطلوب این گیاه بین ۱۲ تا ۲۸ درجه سانتی گراد است؛ درنظر داشته باشید، نباید این گیاه را در نزدیکی لوازم گرمایشی مثل بخاری قرار داد.
دمای خنک پاییزه در ابتدا منجر به تحریک گلدهی ارکیده و بیشتر شدن طول ساقه گل دهنده می شود، اما اگر دمای سرد ادامه یابد غنچه ها از بین خواهند رفت! دماهای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد نیز سرعت رشد گیاه را بسیار آهسته می کنند.
دمای مناسب برای ارکیده های سیمبیردیوم، جهت گلدهی ۱۰ درجه سانتیگراد در شب و ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتیگراد نیز در روز است. این گیاه در طول تابستان حتی دمای ۳۲ درجه سانتیگراد را نیز تحمل می کند اما توصیه می شود آنها را به مدت طولانی در معرض چنین دمایی قرار ندهید.
نحوه آبیاری صحیح گل ارکیده
ارکیده را نباید بیش از حد آبیاری کنید، البته در عین حال نیز نباید این گیاه تا مرز بی آبی و خشکیدگی پیش برود! البته فاصله بین هر آبیاری، به مواد تشکیل دهنده خاک گلدان نیز بستگی دارد؛ معمولا در هوای معتدل یا سرد هر ۵ تا ۱۲ روز یکبار و در هوای گرم نیز هر زمان که خاک گلدان نزدیک به خشک شدن بود، باید آبیاری ارکیده را انجام دهید؛ گیاه ارکیده به آبی با املاح کم نیاز دارد. در مناطقی که آب دارای املاحی مثل آهک است بهتر است از آب باران یا آب جوشیده برای آبیاری ارکیده استفاده شود.
نکته مهم اینکه، توجه داشته باشید به هنگام آبیاری نباید بر روی غنچهها و شکوفههای آن آب بپاشید زیرا باعث کم شدن عمر گل ها می شود!
کوددهی گل ارکیده
اگر می خواهید ارکیده های شما حداکثر رشد را داشته باشند باید در کنار رعایت شرایط دیگر هر دو هفته یا یک ماه یک بار نیز از کود مخصوص رشد و گلدهی ارکیده استفاده نمایید. نسبت کود بستگی به شرایط محیط کشت دارد. البته در طول ماه های زمستان میزان کوددهی باید کاهش یابد، همچنین در زمانی که گیاه شکوفه دارد بهتر است کوددهی انجام نشود.
روش صحیح کاشت دانه های ارکیده در گلدان
- بهترین زمان برای کاشت ارکیده اوایل تا اواسط بهار است.
- اگر ارکیده را با دانه می کارید باید صبور باشید.
- توجه داشته باشید دست های شما و محیطی که در آن بذرها را می کارید استریل باشد.
- چند دانه روی خاک در هر گلدان پراکنده کنید.
- از بهترین خاک ممکن استفاده کنید، و در صورت لزوم از کودهای سازگار با محیط زیست استفاده نمایید.
- زمانی که گیاه ارکیده مقداری بزرگ شد و برگ تشکیل داد گیاه را از گلدان بیرون آورید.
- ریشه های مرده و فاسد را قطع کنید، قبل از قرار دادن ریشه در گلدان، در صورت نیاز ریشه را به چند قسمت تقسیم کنید.
- به آرامی مخلوط خاک را اضافه کنید و ریشه را با خاک بپوشانید.
- به یاد داشته باشید وجود ریشه های ارکیده بیرون از گلدان نشان دهنده سلامت گیاه است و این ریشه ها برای جذب رطوبت هوا از گلدان خارج می شوند.
- گلدان های گونه های Dendrobium، Miltonia، Paphiopedilum و Phalaenopsis و همه گونه های هیبرید به صورت سالانه عوض می شوند.
- گلدان های گونه های Cattleya، Dendrobium، Oncidium، Odontoglossumو همچنین گونه های هیبرید، دو ساله عوض می شوند.
- گونه های Vanda، Cymbidium هر سه سال یک بار عوض می شوند.
پیشنهاد ویژه روکالبا: آموزش کامل نحوه صحیح کاشت و پرورش گل رز در باغچه و گلدان
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)