گیاه پنیرک (معروف به سبزی توله) دارای زیبایی فوق العاده و خواص دارویی بیشمار می باشد؛ قسمت مورد استفاده پنیرک، برگ و گل آن است که البته در اکثر نواحی، گل پنیرک مورد استفاده قرار میگیرد؛ در ایران، گلهای بنفش خشک شدهٔ آن به عنوان چای مصرف میشود؛ در این بخش ابتدا بصورت مختصر مشخصات این گیاه پرفایده را بررسی میکنیم، سپس به خواص درمانی و نحوه کشت و پرورش آن خواهیم پرداخت؛ اگر مایلید درباره این گیاه پرطرفدار بیشتر بدانید تا انتها همراه ما باشید…
مشخصات گیاهشناسی پنیرک
نام فارسی: پنیرک
نام انگلیسی: COMMON MALLOW
نام علمی: MALVA SYLVESTRIS
خاستگاه: آسیای میانه
خانواده: MALVACEAE – پنیرک
نامهای دیگر: cheeses ، high mallow ، tall mallow
پنیرک، که در عربی خبازی نامیده میشود، از جمله گیاهان دارویی پرطرفدار بوده، گیاهی خزنده، علفی یکساله، دوساله و یا به ندرت چندساله است؛ و به صورت خودرو، در بسیاری از نقاط میروید؛ ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد ( بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر می باشد.) قسمت پایین ساقه (پای ساقه) کم و بیش چوبی است؛ ریشه پنیرک کم و بیش منشعب، مخروطی شکل، مستقیم و ضخامت آن ۱٫۵ تا ۲٫۵ سانتیمتر میباشد.
بذر پنیرک لوبیایی شکل و قهوه ای رنگ است؛ برگ ها بر روی ساقه به طور متناوب قرار دارند؛ دمبرگ و پهنک این گیاه کرک دار و گل ها صورتی رنگ هستند؛ کاسبرگ ها رگه دار و به رنگ بنفش می باشند؛ میوه پنیرک نیز مسطح و ده قسمتی است.
شرایط محیطی مناسب برای پرورش گیاه پنیرک
گیاه پنیرک در زمان رشد نیازمند آب فراوان است و شخم عمیق خاک در پاییز خاک را به خوبی برای کاشت پنیرک آماده میکند؛ در ادامه شرایط پرورش و نگهداری گیاه پنیرک و نحوه صحیح کشت آن را آورده ایم؛
بهترین زمان کاشت گیاه پنیرک
خاک مناسب برای رشد و پرورش گل پنیرک

نیاز نوری گیاه پنیرک
میزان آبیاری مناسب برای رشد گیاه پنیرک
پنیرک نیازمند آبیاری منظم و مکرر پس از کاشته شدن در خاک است؛ از این رو در نظر گرفتن یک برنامه مناسب آبیاری برای این گیاه خالی از لطف نخواهد بود؛ مرطوب بودن دائمی پای گیاه، باعث افزایش گلدهی و همچنین بیشتر شدن کیفیت محصول نهایی خواهد بود.
پنیرک میتواند خشکی را تحمل کند؛ اما سطح خاک نباید خیلی خشک باشد. این گیاه در هفته نیاز به یک تا دو بار آبیاری دارد. رطوبت در ابتدا برای جوانه زنی بذر پنیرک لازم است و بعد از رشد، آبیاری باید بهصورت چند روز در میان باشد.
نحوه کاشت و تکثیر گل پنیرک
اگر قصد کشت گل پنیرک را دارید، ابتدا باید اقدام به تهیه بذر مرغوب پنیرک نمائید؛ قبل از کاشت بذر، زمین را با چنگک، بالا و پایین کرده و هرگونه علف هرز، ریشه گیاه، سنگ و کلوخ و … را از خاک جدا کنید؛ سپس کود دامی پوسیده شده را به آن اضافه کرده و به عمق ۲۰سانتی متر خاک بستر را زیرو رو کنید. بعد از انجام این عملیات، سطح خاک را خوب صاف کنید؛ قبل از پاشیدن بذرها سطح خاک را خوب آب بدهید و بعد بذرها را روی خاک بپاشید! بهتر است روی آن حدود نیم سانتی متر کود دامی کاملا پوسیده شده بریزید و مجدد با آبپاش آب بدهید.
درصورتیکه مقدار کمی از این بذر را تهیه کرده اید و برای باغچه خود و یا به مقدار چند تا گلدان میخواهید پرورش بدهید از این روش زیر استفاده کنید؛
در این روش مخزن شما باید کوچک باشد؛ ابتدا یک سبد پلاستیکی میوه یا گلدانی با دهانه بزرگ ولی عمق کم تهیه کنید، گلدان و یا سبد را از خاکی با این ترکیب (کوکوپیت ۳۰ درصد – پیت ماس ۵۰ درصد – پرلیت ۲۰ درصد) و یا ( خاک باغچه ۶۰ درصد – ماسه ۲۰ درصد – کود حیوانی ۲۰ درصد)، پر کنید و خاک را خوب آب بدهید تا خاک نشست خود را بکند. حالا بذرها را روی سطح خاک بپاشید سپس حدود نیم سانت روی بذرها از همان خاک ترکیبی یا کود دامی کاملا پوسیده سرند شده بریزید و مجدد به آرامی با آبپاش آب بدهید. اگر از ترکیب دوم خاک استفاده میکنید خیلی بهتر است از کود دامی بر روی بذرها استفاده کنید؛ بعداز اینکه جوانه های گیاه مورد نظر به حدود ۵ تا ۸ سانت رسیدند آنها را از خزانه در آورده و در جای اصلی بکارید.
مرتبط بخوانید: نکات کلیدی برای پرورش گیاهان دارویی در منزل
کاشت و پرورش بذر گل پنیرک در گلدان
- بذرها را به مدت ۲۴ ساعت با آب ولرم بخیسانید.
- گلدانی متناسب با سلیقه و دکوراسیون منزل خود انتخاب نمایید.
- عملیات زهکشی را به خوبی برای گلدان انجام دهید. (قرار دان ماسه درشت در ته گلدان به ارتفاع ۴ سانتی متر)
- گلدان را با مخلوط خاک پیشنهادی در قسمت بالا پر نمایید.
- گلدان را به خوبی آبیاری نمایید تا خاک نشست کند.
- بذرها را در عمق ۱ سانتی متری خاک قرار دهید.
- ۷ الی ۲۱ روز بعد از کاشت بذر، شاهد جوانه زنی آنها خواهید بود.
- زمان گلدهی این گیاه فصل تابستان می باشد.
زمان برداشت گل پنیرک
برای جمع آوری گلهای پنیرک، بهتر است در زمان باز شدن آنها که اکثرا درتابستان است، صورت گیرد. جمع آوری برگها نیز در فصل بهار باید انجام شود. در واقع، بهترین زمان برداشت برگها هنگامی است که گیاهان به گل میروند. در این مرحله برگها بیشترین مقدار مواد موثره را دارا میباشند. پس از خشک کردن گیاه آنها را در ظروف غیر پلاستیکی به دور از نور و رطوبت نگهداری میکنند.
خواص دارویی پنیرک
- جوشانده ی آن برای عفونت های مثانه، اسهال خونی و سرفه های شدید موثر و مفید است.
- دم کرده این گیاه برای کسانی که دچار یبوست و دارای معده و روده تنبلی هستند، بسیار مفید است.
- پنیرک به صورت دم کرده، ادرار آور و زیاد کننده شیر مادران است.
- رفع سردردهای یکطرفه شدید (میگرن)، دل پیچه، ورم لوزهها و درد گلو بسیار مفید است.
- رفع ناراحتیهای بواسیر، ورم پلک چشم و بعضی تومورها از دیگر خواص پنیرک است.
- برای رفع جوشهای صورت نیز می توان از پنیرک استفاده کرد ضمن این که درد و ناراحتی های محل جوش را تسکین می دهد.
- ضماد ساییده شده برگهای تازه پنیرک، برای شکستگی اعضا مفید است.
- در درمان بیماریهای کلیه و مثانه بسیار موثر است.
- از دیگر خواص این گیاه درمان آکنه، زخم، کبودی و سوختگی پوست می باشد.
- نشستن در جوشانده برگ گیاه پنیرک برای رفع سختیهای رحم و نرم کردن آنها بسیار مفید و موثر است.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)