معرفی و کاشت بذر خیار

خیار بوته‌ای که بانام لاتین CUCUMBER و نام علمی CUCUMISSATIVUS L شناخته می‌شود از خانواده CUCURBITACEAE است و زیستگاه آن مانند دیگر گونه‌های خانواده کدوئیان جنوب شرق آسیا، هندوستان، چین جنوبی و مرکزی می‌باشد. در این مقاله به معرفی و کاشت بذر خیار خواهیم پرداخت.

بهترین گونه ی خیار را انتخاب کنید.

بطور کلی، گونه های vine و bush موجودهستند.  گونه ی اول رایج تر است، ولی اگر فضای محدودی برای کاشت داشتید، گونه ی دوم مناسبتر است. گونه های slicing یا  pickling نیز موجود هستند. اگر بلافاصله پس از برداشت تصمیم به مصرف خیاردارید، باید گونه ی slicing را انتخاب و اگر قصد مصرف در زمان دیگری دارید، گونه ی pickle (نوعی خیار برای درست کردن خیارشور و ترشی) را بکارید.

۱- گونه ی Vine slicing عبارتند از:  burpless, marketmore 76 و  straight 8

۲- گونه ی Bush slicing شاملbush crop, fanfare, and salad bush می باشد.

۳- گونه ی Pickling عبارتند از bush pickle و کارولینا

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی خیار 

ميوه خيار به عنوان سبزي و در حالت نارس به شکل کنسروي مصرف مي شود. به علت پائين بودن درصد انرژي غالباً به عنوان ميوه اي براي رفع خستگي مورد توجه است. با توجه به اينکه اين گياه حدود ۹۶ تا ۹۷ درصد از آب تشکيل شده، ولي به علت وفور ويتامين، املاح معدني و اسيدهاي آلي آن در تغذيه مدرن امروزي از اهميت ويژه اي برخوردار گرديده است خيار از سبزي هاي پرمصرف در ايران و جهان است.

بعد از گوجه و هندوانه، نسبت به ساير سبزي ها، خيار و خربزه به طور گسترده تري کشت مي شوند (آمار FAO). آب برگ خیار قی آور بوه و در درمان سوء هاضمه کودکان مفید بوده و میوه خیار نرم کننده و ملین، مسهل و پاکساز است. میوه ی تازه خیار در درمان لکه های پوستی و خارش ها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین بعنوان پماد سوختگی و جای زخم مورد استفاده قرار می گیرد و در ساخت لوازم آرایشی برای نرمی پوست نیز بکار می رود. دانه های خیار خنک کننده، ادرار آور و کِرم زدا می باشد. ۲۵ تا ۵۰ گرم از دانه های پوشش دار خیار زمینی میزان استاندارد برای کرم زدایی بوده و معمولا با یک مسهل مصرف شود تا خروج کِرمها بهتر صورت گیرد.

زمان کاشت بذر خیار 

خیار در فصل بهار با شروع گرما در زمین باز کاشته می شود . خاک باید در زمان کاشت (حداقل ۱۴ درجه سانتیگراد) به خوبی گرم شود ، در خط میانی آن پس از حدود ۵-۶ ماهه است. سعی نکنید بذر خیارها را در زمین باز کاشت کنید: این کار به رشد شاخه های اولیه کمک نمی کند ، علاوه بر این ، در خاک سرد ، به ویژه با بارندگی شدید ، بذر خیارها پوسیده می شوند.

تهیه بذر : فروش اینترنتی بذر خیار

کاشت بذر خیار بوته ای

کاشت بذر خیار و یا انتقال نشاء های گلدانی را باید پس از برطرف شدن سرمای بهاره انجام داد، بذرها ۴۸ ساعت قبل از کاشت به مدت ۲۴ ساعت به صورت غرقاب و ۲۴ ساعت به صورت خوابانیدن در پارچه خیس آماده جوانه زنی می نمایند و این در حالی است که مزرعه خیار و جوی و پشته های احداث شده را آبیاری نموده و رطوبت زمین به حالت گاورو است.

هر ۵۰-۳۵ سانتیمتر (برحسب نوع واریته) بالای داغ آب حفره ای به ارتفاع ۳ سانتیمتر حفر کرده و ۴-۳ عدد بذر در داخل آن قرار می دهند و روی آن را یا با خاک مرطوب اطراف حفره و یا با مخلوط خاک و شن و کود مرطوب آماده شده از قبل می پوشانند و تا سبز شدن گیاهان به هیچ عنوان نباید مزرعه آبیاری گردد. زیرا با نفوذ آب روی حفره ها سله بسته و جوانه ها قادر به خروج از حفره ها نیستند، پس از سبز شدن بوته ها و ۴ برگی شدن آنها دو عدد از آنها نگهداشته و بقیه را با ناخن حذف می کنند.

بالا کشیدن بوته ها ممکن است به ریشه های بوته مجاور صدمه وارد نماید و یکی از دلایلی که گیاهان خانواده کدوئیان را نمی توان نشاء کاری نمود این است که با وارد شدن هرگونه شوک به ریشه قادر به بازسازی ریشه های خود نیستند و خنک می شوند. در فاصله بین کاشت و خارج شدن گیاه ها چنانچه بارندگی گردید ممکن است سله های روی حفره مانع از خروج گیاهان کردند که باید با احتیاط و دقت با نوک داس و یا بیلچه روی آنها را خراش داد.

ممکن است درست در زیر محل خراش گیاهان شروع به خروج کرده باشند و به آنها صدمه وارد شود، قبل از خراش دادن محل خروج را با دقت نگاه کنید، در اکثر موارد خاکها ترک خورده و پف کرده هستند. در مناطق گرمسیر کاشت بذر ها در اواخر تابستان است که محصول پاییزه عاید می گردد و اگر در اواسط زمستان کشت کردن محصول بهاره به دست ها خواهد آمد. دوره رشد خیار حدود ۲ ماه است و در کاشت زیر پلاستیک در هر تاریخی می توان به کاشت اقدام نمود به طوری که در جیرفت دو تا ۳ بار در سال کاشت می گردد. ذکر گردید که خیار را نمی توان به صورت نشاء خزانه کرد اما کاشت های قابل تجزیه و انتقال آنها با گلدان به زمین اصلی به علت صدمه ندیدن ریشه ها  امکان پذیر است.

شرایط نگهداری خیار بوته‌ای

خاک: خاک لومی حاصلخیز با زهکشی خوب برای رشد گیاه مناسب است.

آبیاری: هر ۵ تا ۷ روز یکبار آبدهی برای رشد مناسب گیاه لازم است.

زمان جوانه زدن: ۲ تا ۳ روز زمان لازم است تا بذرها جوانه بزنند.

روش کاشت خیار درختی :

برای کاشت خیار باید اول زمین را با کودهای حیوانی و شیمیایی حاصلخیز کرده و سپس با ایجاد جوی پشته هایی اقدام به کاشت بذر خیار کرد.بذر خیار را مستقیما در عمق ۲ تا ۳ سانتیمتری زمین می کارند و بهترین روش طریقه خطی می باشد .فاصله بوته ها از یکدیگر ۵۰ تا۱۰۰ سانتیمتر مناسب است .با گره زدن یک نخ به سر بوته ها، آن ها را به بالا بکشید تا فضای کمتری را برای رشد اشغال کنند.
خیار را به دو روش می توان کشت کرد

۱- کاشت مستقیم :

در این روش می توان بذر ها را قبلا در پارچه نم دار پنبه ای به مدت ۴۸ ساعت در دمای معمولی اطاق خیساند .سپس بذور را در محل مورد نظر کاشت و آنگاه با کمی شن شسته روی آن را پوشاند .بذور سالم باید در شرابط آب و هوای مناسب گلخانه ظرف ۲ تا ۳ روز برگ های لپه ای ظاهر نمایند . پس از دو سه برگی شدن بوته های خیار سایر نهال های کمکی با قیچی قطع می شوند .در کشت مستقیم ممکن است میزان سبز شدن بذر خیارها به دلایلی از جمله حشرات و آفات  و غیره کاهش یابد . همچنین قرار گرفتن ریشه جوانه های سبز شده روی کود های نپوسیده نیز منجر به از بین رفتن بوته خواهد شد . این مسائل باعث می شود که برای رعایت ۲ تا ۵/۲ بوته در هرمتر مربع تعداد بذر های واکاری که بین یک تا دو هفته بعد از کاشت اصلی صورت می گیرد افزایش یابد و ضمن ناهماهنگی با رشد بوته های اصلی هزینه بذر های مصرفی نیز افزایش یابد.

۲- کاشت غیر مستقیم :

منظور از کاشت غیر مستقیم همان کاشت نشاء می باشد. که برای کاشت از این طریق نشاء آن را باید در اواسط فصل بهار تهیه کنید.

شرایط آب و هوایی خیار

خیار و کلیه گیاهان خانواده کدوئیان سبزی های فصل گرم بوده و در این آب و هوا محصول مطلوب می دهند اما خیار در بین گیاهان این خانواده هوای کمی خنک تر را طالب است و مقاومت کمتری نسبت به آب و هوای بسیار گرم دارد و همین عامل سبب شده است که بعضی ها این گیاه را جزء گیاهان فصل خنک حساب کنند و در عمل در حقیقت خیار محصول بهار و پاییز است.

در این میان نسبت به سرما هم حساس است و با سرمای اول پاییز برگ ها خشک می شوند، بهترین درجه احرارت دمای متوسط روزانه ۲۴-۲۰ است و در کشورهایی که چنین دمایی تامین نمی گردد استفاده از گلخانه حتمی است.

آفات خیار:

در پیشگیری از امراض وآفات در گلخانه نکات مهمی است که قابل توجه می باشد: رفت وآمد اشخاص مختلف به گلخانه محدود شود چراکه رعایت بهداشت در گلخانه برای جلوگیری از سرایت بیماریهای بسیار مهم است. وسایل را مرتبا ضد عفونی کرده و قبل از شروع هرس وبرداشت دستها را با آب وصابون بشویید.بعد از خاتمه دوره بهربرداری تمام بوته های خیار دوره ی قبل را بایستی ازگلخانه خارج نمود. علف های هرز داخل گلخانه مرتبا حذف و علف های هرز دور گلخانه مبارزه شیمیایی گردد.وقتی خاک رطوبت کافی دارد از آبیاری اضافی خودداری گردد.وجود رطوبت زیاد در فضای گلخانه باعث ایجاد و شیوع بسیاری از بیماریهای قارچی می گردد.

آفات های مهم خیار:

۱) شته ی جالیزی

۲) کنه عنکبوتی

۳) سوسک های خانواده ی الاتریده

۴) سوسک های خانواده ی تنبریونیده

۵) شب پره

بیماری های مهم خیار:

۱) سپتوریوز کدوئیان

۲) آنتراکنوز

۳) موزائیک خیار

۴) سفیدک دروغی خیار

۵) گموز

برداشت خیار

میوه خیار برخلاف بعضی از سبزیجات باید به صورت نارس برداشت شوند. اولین برداشت حدود ۲ ماه پس از کاشت صورت می گیرد. مسئله مهم در برداشت بازدید مرتب از مزرعه و برداشت دو روز در میان است که چنانچه به تاخیر بیفتد میوه ها بازار پسندی خود را از دست می دهند و گلهای کمتری تبدیل به میوه می گردند.